ΓΕΓΟΝΟΣ:
Εργαζόμενη (πωλήτρια σε κατάστημα ρούχων) στις 01/11/2022 ασθένησε(επιπλοκές στην εγκυμοσύνη). Για τους μήνες Δεκέμβριο 2022, Ιανουάριο 2023 Φεβρουάριο 2023 Μάρτιο 2023 και μέχρι 27 Απριλίου του 2023 ήταν ασθενής. Από της 28/04/2023 αιτήθηκε στον ΕΦΚΑ για το επίδομα κυοφορίας με πιθανή ημέρα λήξης τοκετού 22/06/2023 Παρεπιπτόντως η εργαζόμενη έχει προσληφθεί στις 10/04/2014. Εφόσον μέχρι στις 09/04/2023 είχε ασθένεια (κώλυμα) και στις 10/04/2023 αλλάζει εργασιακό έτος και 28/04/2023 έχει τοκετό και λοχεία δηλαδή διαφορετικό κώλυμα μήπως η εργαζόμενη χρειάζεται να λάβει λόγω του κωλύματος της μητρότητας αυτη την φορά εκ νέου αποδοχές της ασθένειας;
ΣΕ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟΥ ΣΑΣ ΜΗΝΥΜΑΤΟΣ ΠΕΡΙ ΑΝΥΠΑΙΤΙΟΥ ΚΩΛΥΜΑΤΟΣ (ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ) ΚΑΙ ΑΛΛΑΓΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟΥ ΕΤΟΥΣ, ΣΑΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΗΣ:
Όπως σας είναι γνωστό, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 657-658 του Αστικού Κώδικα, εφόσον ο μισθωτός έχει εργαστεί επί 10 τουλάχιστον ημέρες, δικαιούται, καίτοι μη εργαζόμενος, λόγω ανυπαίτιου κωλύματος (ασθένεια, ατύχημα, τοκετός κ.λ.π.) να αξιώσει από τον εργοδότη του τις αποδοχές 15 ημερών. Αν έχει συμπληρώσει ένα έτος υπηρεσίας, δικαιούται να λάβει τις αποδοχές ενός μηνός.
Για τα χρονικά διαστήματα 1-3 ημερών απουσίας λόγω ασθενείας, επειδή ο e-ΕΦΚΑ δεν καταβάλλει επίδομα ασθενείας, οι εισφορές θα υπολογίζονται στο 1/2 των αποδοχών που υποχρεούται να καταβάλλει ο εργοδότης σύμφωνα με το άρθρο 5 του Α.Ν. 178/67.
Oι παραπάνω αξιώσεις του μισθωτού κατά του εργοδότη υπολογίζονται με βάση το εργασιακό έτος (από την ημερομηνία προσλήψεως).
Σύμφωνα με τη νομολογία (Α.Π. 1012/1972 – εγκ. τ. ΙΚΑ –ΕΤΑΜ 68/1992 κεφ. 2 παρ. 4, σελ. 3-4 και Δ.Ε.Ν. 1973 σελ. 129-130), για τον ίδιο σπουδαίο λόγο (ανυπαίτιο κώλυμα), ο μισθωτός δικαιούται να αξιώσει τις αποδοχές του μόνο μία φορά, έστω κι εάν κατά τη διάρκεια του κωλύματος αρχίζει για τον συγκεκριμένο μισθωτό νέο εργασιακό έτος και συνεχίζει να υπάρχει το κώλυμα.
Το κώλυμα της κοινής ασθένειας είναι διαφορετικό από το κώλυμα της εγκυμοσύνης. Αν επομένως κατά το διάστημα της αποχής από την εργασία λόγω ασθενείας και στη συνέχεια λόγω εγκυμοσύνης (τοκετού και λοχείας), για τη μισθωτό, που έλαβε τις αποδοχές του άρθρου 657 Α.Κ. λόγω της ασθένειάς της, αρχίσει νέο εργασιακό έτος, θα πρέπει να της καταβληθούν, λόγω του κωλύματος της μητρότητας, πάλι οι αποδοχές που ορίζονται για την αποχή λόγω διαφορετικού ανυπαίτιου κωλύματος.
Σύμφωνα με τις παρ. 5 και 6 του αρ. 3 του Ν. 1302/1982 , ορίζεται το εξής:
«5. Σε περίπτωση ασθένειας, που σύμφωνα με ιατρική βεβαίωση, προέρχεται από την κύηση, η εθνική νομοθεσία πρέπει να προβλέπει τη χορήγηση συμπληρωματικής προγενέθλιας άδειας, που η ανώτατη χρονική της διάρκειας θα καθορίζεται από την αρμόδια αρχή.
6. Σε περίπτωση ασθένειας, που σύμφωνα με ιατρική βεβαίωση, οφείλεται στον τοκετό, η γυναίκα έχει δικαίωμα σε παράταση της μεταγενέθλιας άδειας, που η ανώτατη χρονική της διάρκεια θα καθορίζεται από την αρμόδια αρχή».
Με βάση τα ανωτέρω, αν η αδυναμία των γυναικών να εργασθούν πριν τη λήψη της αδείας κυοφορίας ή μετά τη λήξη της αδείας λοχείας, οφείλεται στην εγκυμοσύνη τους ή στον τοκετό τους, πρέπει να χορηγείται προγενέθλια ή μεταγενέθλια αντίστοιχα άδεια και όχι άδεια ασθενείας πέραν της αδείας του άρθρου 3 του νόμου αυτού (σήμερα άδεια κυοφορίας και λοχείας των 17 εβδομάδων).
Επομένως η ασθένεια που οφείλεται στην κυοφορία ή τη λοχεία και η περίοδος κυοφορίας – λοχείας, θεωρούνται ενιαίο κώλυμα, με αποτέλεσμα εάν έχουμε αλλαγή εργασιακού έτους κατά την διάρκεια αυτών, τότε:
1) Αν ο εργοδότης έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή του που απορρέει από το άρθρο 657 Α.Κ. κατά το έτος που προηγήθηκε, δεν οφείλει μισθούς εκ νέου για το εργασιακό έτος που άρχισε κατά την κυοφορία ή λοχεία και συνεπώς η ΔΥΠΑ υποχρεούται να καταβάλει τις παροχές μητρότητας στην εργαζομένη πλήρως.
2) Αν ο εργοδότης έχει καταβάλει αποδοχές για λιγότερες ημέρες, μετά την αλλαγή του εργασιακού έτους, οφείλει να καλύψει τις αποδοχές του υπολοίπου διαστήματος μέχρι τη συμπλήρωση των 25 ημερών.
Επισημαίνουμε τα εξής:
Το Υπουργείο Εργασίας με το υπ’ αριθμ. 2549/10-10-1988 γενικό έγγραφό του, όσο και ο Ο.Α.Ε.Δ. με την αριθμ. 119986/6-12-1988 εγκύκλιο του προς τις τοπικές Υπηρεσίες του, είχαν λάβει τη σαφή θέση και εφάρμοζαν στην πράξη την άποψη ότι η αποχή από την εργασία τους των γυναικών που εγκυμονούν λόγω προβλημάτων της εγκυμοσύνης τους και η εν συνεχεία αποχή τους λόγω της αδείας κυοφορίας και λοχείας τους, αποτελεί ένα και ενιαίο κώλυμα που οφείλεται στην εγκυμοσύνη των γυναικών και ο εργοδότης δεν υποχρεούται στην καταβολή σ’ αυτές νέων αποδοχών των άρθρων 657 και 658 Α.Κ., αν όταν έλαβαν την ειδική άδεια εγκυμοσύνης και λοχείας των τελευταίων 17 εβδομάδων, για την οποία επιδοτούνται από τον Ο.Α.Ε.Δ. με το επίδομα μητρότητας, εισήλθαν σε νέο εργασιακό έτος.
Εν συνεχεία, επήλθε αλλαγή της θέσης του Υπουργείου Εργασίας με το υπ’ αριθμ. 5731/229/10-4-2012 έγγραφό του και του ΟΑΕΔ με την υπ’ αριθμ. Β116973/17-6-2012 εγκύκλιο του, χωρίς όμως κάποια τροποποίηση της νομοθεσίας, ούτε σε αλλαγή της επί των θεμάτων αυτών νομολογίας των δικαστηρίων, ή σε κάποια αλλαγή όρου συλλογικών συμφωνιών ή Κοινοτικών ή άλλων Οδηγιών.
Οι προγενέστερες θέσεις (περί του ίδιου κωλύματος) στηρίζονταν τόσο στις απόψεις που είχαν διατυπώσει θεωρητικοί του δικαίου της εργασίας (βλ. Καρακατσάνη – Εργατικό δίκαιο τόμος Α΄ σελ. 189 κ.λπ.) και δέχονταν και τα δικαστήρια (Α.Π. 2041/1984) και είχαν ως συνέπεια να έχει καθιερωθεί στην πρακτική ότι (www.pim.gr– 17/1/12):
α) Αν ο εργοδότης έχει εκπληρώσει την υποχρέωσή του που απορρέει από τα άρθρα 657 και 658 του Α.Κ. κατά τη διάρκεια του εργασιακού έτους που είχε συμπληρωθεί και άρχιζε νέο όταν χορηγήθηκε η άδεια κυοφορίας της εργαζομένης, να μην οφείλει μισθούς εκ νέου για το εργασιακό έτος που άρχισε κατά την κυοφορία ή λοχεία της εργαζομένης,
β) Ο Ο.Α.Ε.Δ. είχε αναλάβει την υποχρέωση και κατέβαλλε επί σειρά ετών στις εργαζόμενες αυτές τις παροχές μητρότητας που προβλέπονται από τις καταστατικές του διατάξεις,
γ) Ήταν πάγια δεκτό, ότι αν ο εργοδότης έχει καταβάλει ήδη μέρος των αποδοχών (του ενός μηνός ή των 15 ημερών κατά περίπτωση) σε δικαιούχο κατά τη διάρκεια του εργασιακού της έτους που απείχε από την εργασία της λόγω των προβλημάτων της εγκυμοσύνης της, μετά την αλλαγή του εργασιακού της έτους όφειλε να καταβάλει τις αποδοχές των ημερών που υπολείπονται για τη συμπλήρωση του μήνα ή των 15 ημερών κατά περίπτωση και
δ) Με τον ίδιο τρόπο αντιμετωπίζονταν μέχρι την παραπάνω αλλαγή της θέσης των Υπηρεσιών αυτών και κάθε άλλη περίπτωση αδυναμίας παροχής της εργασίας των γυναικών αυτών που προηγείτο ή έπονταν της κυοφορίας ή της λοχείας που οφείλονταν σ’ αυτή, εκτός αν επρόκειτο για αυταπόδεικτη περίπτωση αδυναμίας παροχής της εργασίας τους λόγω κοινής νόσου ή ατυχήματος.
Εν κατακλείδι η θέση της υπηρεσίας μας είναι ότι:
α) η κοινή ασθένεια ως κώλυμα παροχής εργασίας αντιμετωπίζεται από τη θεωρία, τη νομολογία και την ασφαλιστική νομοθεσία ως ένα χωριστό κώλυμα από κάθε άλλο σπουδαίο λόγο και η αποχή των εργαζομένων εξ αιτίας της μισθοδοτείται και ασφαλίζεται από τον εργοδότη και επιδοτείται από τον e-ΕΦΚΑ.,
β) το κώλυμα της εγκυμοσύνης στο σύνολό της – για τους μήνες κυοφορίας – λοχείας, θεωρείται ως ενιαίο και διαφορετικό από την ασθένεια, που επιδοτείται ειδικά και όχι επειδή θεωρείται ασθένεια και
γ) ο εργοδότης που έχει εξαντλήσει την υποχρέωσή του από τα άρθρα 657 και 658 του Α.Κ. όχι μόνο για το συγκεκριμένο εργασιακό έτος αλλά και για το επόμενο, αν συνεχίζεται το ίδιο κώλυμα ή άλλο κώλυμα που έχει την ίδια όμως αιτία με το πρώτο, όπως π.χ. από προβλήματα της εγκυμοσύνης, του τοκετού ή της λοχείας, δεν έχει υποχρέωση να καταβάλει πάλι για δεύτερη φορά στην περίοδο του ίδιου κωλύματος, αποδοχές και ασφάλιση στην εργαζόμενη, αφού η κατάσταση της εγκυμοσύνης των γυναικών είναι μια και ενιαία για τους μήνες που διαρκεί αυτή και η λοχεία τους μετά τον τοκετό.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΕΙΤΙΔΗΣ
ΛΟΓΙΣΤΗΣ-ΦΟΡΟΤΕΧΝΙΚΟΣ Α’ ΤΑΞΗΣ