Αν μπορούσαμε να δώσουμε έναν απλό ορισμό για το τί είναι το δικαίωμα υψούν, θα μπορούσαμε να πούμε ότι πρόκειται για το δικαίωμα ανέγερσης ορόφων μέχρι εξαντλήσεως του συντελεστή δόμησης.
Σύμφωνα με την ΠΟΛ 1237/2014:
Το δικαίωμα υψούν, που έχει δημιουργηθεί ως αυτοτελής ιδιοκτησία με συμβολαιογραφικό έγγραφο, αναγράφεται ως οικόπεδο με το ποσοστό συνιδιοκτησίας επί του όλου οικοπέδου, χωρίς να συμπληρώνεται η συνολική επιφάνεια των κτισμάτων που υπάρχουν στο οικόπεδο.
Σε περίπτωση κατά την οποία υπάρχει, ως αυτοτελής ιδιοκτησία, δικαίωμα υψούν που αντιστοιχεί σε συγκεκριμένη επιφάνεια κτίσματος και έχει κτισθεί μόνο ένα μέρος αυτής και υπολείπεται η ανέγερση του υπολοίπου κτίσματος, δηλώνεται το υφιστάμενο κτίσμα και στην ίδια γραμμή δηλώνεται το οικόπεδο, με ποσοστό συνιδιοκτησίας το ποσοστό επί του οικοπέδου, που αντιστοιχεί στο δικαίωμα υψούν και στο εμπράγματο δικαίωμα επ΄ αυτού.
Στην περίπτωση αυτή στη στήλη 22 δύναται να αναγράφεται η επιφάνεια των κτισμάτων της συγκεκριμένης ιδιοκτησίας, τα οποία έχουν ήδη ανεγερθεί. Σε περίπτωση γηπέδου, το οποίο βρίσκεται σε περιοχή για την οποία έχει εκδοθεί πράξης εφαρμογής και εκκρεμεί η κύρωση αυτής, ο φορολογούμενος, μέχρι την κύρωσή της, αναγράφει το ακίνητο ως οικόπεδο στην κατάστασή του (και όχι όπως αυτό θα διαμορφωθεί μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής), με την ένδειξη ότι τελεί υπό αναγκαστική απαλλοτρίωση.
Επισημαίνεται ότι, μετά την κύρωση της πράξης εφαρμογής, αναγράφεται σε μία γραμμή το οικόπεδο, το οποίο απομένει, και σε διαφορετικές γραμμές αναγράφονται τα τμήματα του οικοπέδου, για τα οποία εκκρεμεί αποζημίωση και μέχρι την καταβολή αυτής.
Επίσης η κ.Κόλλια Άννα Αδάμ από το Υπουργείο Οικονομικών σε πολλές εισηγήσεις της συμπερασματικά ως προς το δικαίωμα υψούν αναφέρει χαρακτηριστικά ότι:
Αν το δικαίωμα υψούν, στο συμβολαιογραφικό έγγραφο αναφέρεται με χιλιοστά στον “αέρα” του οικοπέδου, σε προσδοκώμενη αλλά αβέβαιη δυνατότητα δόμησης(αν αυξηθεί μελλοντικά ο συντελεστής ), τότε στην στήλη των ειδικών συνθηκών της δήλωσης(στήλη 10) αναγράφεται ότι το οικόπεδο δεν είναι οικοδομήσιμο και δεν μπορεί να τακτοποιηθεί.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ:
- Όταν στο συμβόλαιο στην πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας αναφέρεται δικαίωμα υψούν ορισμένο σε μέγεθος και θέση, με χιλιοστά επί του οικοπέδου, αυτό αναγράφεται στο Ε9 ως οικόπεδο(κωδ.4) με επιφάνεια το συνολικό οικόπεδο και ποσοστό συνιδιοκτησίας τα χιλιοστά που κατέχει το υψούν επί του συνολικού οικοπέδου.
- Όταν το δικαίωμα υψούν στην πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας είναι μελλοντικό και αβέβαιο, έχει χιλιοστά στο οικόπεδο και δεν είναι οικοδομήσιμο(δηλαδή δεν έχουν τηρηθεί απαρέγκλιτα οι πολεοδομικές διατάξεις και έτσι υπάρχει αδυναμία εξάντλησης του συντελεστή δόμησης), τότε θα αναγραφεί στο Ε9 ως οικόπεδο με κωδ.4 και στη στήλη 10 των ειδικών συνθηκών με κωδ.5(δηλαδή το οικόπεδο δεν είναι οικοδομήσιμο και δεν μπορεί να τακτοποιηθεί).
- Όταν το δικαίωμα υψούν δεν υπαρχει στην πράξη σύστασης οριζόντιας ιδιοκτησίας είναι μελλοντικό και δεν έχει χιλιοστά στο οικόπεδο, τότε δεν θα αναγραφεί στο Ε9, παρά μόνο στην πρώτη σελίδα του εντύπου στις παρατηρήσεις.