Αγαμέμνων Σταυρόπουλος
Φοροτεχνικός Α’ τάξης, υπεύθυνος λογιστής της εταιρείας παροχής λογιστικών υπηρεσιών New Accounts AE.
Η αβάσταχτη ελαφρότητα της φορολογικής κακονομίας.
Στο άρθρο αυτό σταχυολογώ τέσσερις ενδεικτικές περιπτώσεις κακονομίας, στρεβλής εφαρμογής ή ερμηνείας διατάξεων με τις οποίες ήρθα πρόσφατα αντιμέτωπος στην εφορία εκπροσωπώντας πελάτες μου ιδιώτες, επιχειρήσεις ή νομικά πρόσωπα.
- Αλλοδαπός που αγόρασε ακίνητο στην Ελλάδα πριν τρία χρόνια και μετέχει σε μια Ελληνική ΙΚΕ κατά 6% θέλησε να πουλήσει το ακίνητό του και για το λόγο αυτό χρειαζόταν φορολογική ενημερότητα. Αν και δεν χρώσταγε τίποτα, η ενημερότητα δεν έβγαινε ηλεκτρονικά. Καλώ λοιπόν την Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού
- Η ενημερότητα δεν βγαίνει ηλεκτρονικά, γιατί ο φορολογούμενος δεν έχει υποβάλλει δηλώσεις για τα 5 προηγούμενα έτη
- Πώς να υποβάλλει δηλώσεις για τα προηγούμενα 5 έτη, αφού μόλις το 2018 έβγαλε ΑΦΜ ως κάτοικος εξωτερικού;
- Κύριε, ο νόμος απαιτεί να έχουν υποβληθεί οι δηλώσεις των 5 προηγούμενων ετών. Αν δεν έχουν γίνει, χρειάζεται υπεύθυνη δήλωση του φορολογούμενου ότι για τα χρόνια που δεν έχει υποβάλλει δήλωση την προηγούμενη πενταετία, δεν είχε εισόδημα στην Ελλάδα.
Κλείνουμε λοιπόν ραντεβού με την εφορία και τρεις εβδομάδες μετά που βρήκαμε κενό, πάμε στην εφορία με τις υπεύθυνες δηλώσεις.
- Βλέπω μετέχει και σε μια ΙΚΕ
- Σωστά
- Και η ΙΚΕ έχει οφειλές
- Σωστά, αλλά δεν είναι διαχειριστής, είναι μόνο εταίρος. Δεν ευθύνεται για τις οφειλές αυτές.
- Ναι, ως εταίρος δεν ευθύνεται, αλλά επειδή τα μάτια μας έχουν δει πολλά, θέλουμε να διαπιστώσουμε ότι πράγματι δεν ευθύνεται.
- Και πώς θα το διαπιστώσετε αυτό;
- Θα στείλουμε ερώτημα στη Δ.Ο.Υ. που ανήκει η ΙΚΕ, να μας επιβεβαιώσουν ότι πράγματι δεν ευθύνεται.
- Και πώς θα το διαπιστώσει αυτό η άλλη Δ.Ο.Υ; Το μόνο που θα δει είναι ότι δεν είναι διαχειριστής, οπότε δεν ευθύνεται. Τι περισσότερο μπορεί να γνωρίζει, που δεν γνωρίζετε εσείς;
- Δική της δουλειά.
Πέρασε ένας μήνας και η Δ.Ο.Υ. στην οποία ανήκει η ΙΚΕ δεν είχε δώσει ακόμα απάντηση. Ο κάτοικος εξωτερικού ήταν έξαλλος με εμένα και τον δικηγόρο του, επειδή τον είχαμε διαβεβαιώσει ότι η συμμετοχή του στην ΙΚΕ αποκλείεται να του δημιουργήσει πρόβλημα. Αγωνιούσε, γιατί ο αγοραστής του ακινήτου δεν μπορούσε να περιμένει άλλο και θα έχανε την πώληση. Για τον λόγο αυτό μου δίνει εντολή να πω στην Δ.Ο.Υ. Κατοίκων Εξωτερικού να τον θεωρήσει υπεύθυνο για τις οφειλές της ΙΚΕ, ώστε να του χορηγήσει ενημερότητα με παρακράτηση, ώστε από το αντίτιμο της πώλησης του ακινήτου, να πληρωθούν τα χρέη της ΙΚΕ. Η απάντηση της εφορίας ήταν:
- Μα δεν μπορούμε να τον θεωρήσουμε υπεύθυνο αν πράγματι δεν είναι. Αυτό θα ήταν ακόμα χειρότερο από τον μην τον θεωρήσουμε υπεύθυνο, ενώ είναι!
- Μπορείτε να μου βρείτε μια λύση να μην χάσει τον αγοραστή; Ο άνθρωπος χάνει την πώληση, χωρίς να χρωστά στην εφορία ούτε ένα ευρώ!
- Είτε θα περιμένουμε την άλλη Δ.Ο.Υ. να δώσει απάντηση, είτε να πληρώσει η ΙΚΕ την οφειλή.
- Εταιρεία που κάνει αγορές από Ε.Ε. λαμβάνει εντολή ελέγχου της χρήσης 2015. Κατά τον έλεγχο διαπιστώνεται ότι έχουν γίνει κάποια τυπικά λάθη σε δηλώσεις ΦΠΑ και ανακεφαλαιωτικού πίνακα, τα οποία όμως δεν επηρέασαν σε τίποτα τον φόρο, ήταν καθαρά πληροφοριακού χαρακτήρα.
Υποβάλλονται λοιπόν οι τροποποιητικές. Προς έκπληξή μας, διαπιστώνουμε ότι οι τροποποιητικές επιβαρύνθηκαν με πρόστιμο, μολονότι οι αρχικές δηλώσεις ήταν εμπρόθεσμες και σύμφωνα με το άρθρο 54 του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών (Ν. 4174/2013) στις περιπτώσεις αυτές δεν επιβάλλεται πρόστιμο. Ρωτάμε την εφορία και μας απαντά:
- Το πρόστιμο προέκυψε από το σύστημα του Υπουργείου. Δεν μπορεί να είναι λάθος. Πράγματι οι τροποποιητικές δεν έχουν πρόστιμο, αλλά αν υποβάλλονται κατόπιν ελέγχου, τότε το πρόστιμο επιβάλλεται.
- Παρακαλώ να μου γνωστοποιήσετε τις διατάξεις που το λένε αυτό
- Διαβάστε το άρθρο 19 του ΚΦΔ, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 397 του Ν.4512/2018 και την ΠΟΛ. 1119/2018 που ερμηνεύει τις αλλαγές αυτές.
Διαβάζω το άρθρο 19, δεν αναφέρει τίποτα σχετικά. Διαβάζω τις επεξηγήσεις της ΠΟΛ 1119/2018 επίσης δεν βλέπω τίποτα σχετικό. Δεν αναφέρει πουθενά ότι οι τροποποιητικές δηλώσεις οι οποίες δεν επιβαρύνονται με πρόστιμο, σε περίπτωση που η υποβολή τους γίνει μετά την κοινοποίηση ελέγχου, τότε θα επιβαρυνθούν με πρόστιμο. Συνεχίζω την ανάγνωση της ΠΟΛ και φτάνω στα παραδείγματα της παραγράφου 2.2.1 και συγκεκριμένα στα 5 και 8 που έχουν ως εξής:
Παράδειγμα 5
Έστω υποκείμενος στο ΦΠΑ με απλογραφικά βιβλία, έχει υποβάλει για το δεύτερο τρίμηνο 2017 εμπρόθεσμα αρχική δήλωση ΦΠΑ με ποσό φόρου προς επιστροφή και έχει υποβληθεί και σχετική αίτηση επιστροφής.
Στις 15.1.2018 (μετά την κοινοποίηση εντολής ελέγχου με αιτία: επιστροφή ΦΠΑ) υποβάλλει τροποποιητική δήλωση και το προς επιστροφή ποσό καταχωρείται προς έκπτωση. Σε αυτή την περίπτωση δεν επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54, καθώς η αρχική δήλωση ήταν εμπρόθεσμη, ούτε πρόστιμο του άρθρου 58Α, παρ. 2, επειδή δεν προκύπτει ποσό φόρου προς καταβολή.
Παράδειγμα 8
Έστω υποκείμενος στο ΦΠΑ με διπλογραφικά βιβλία, έχει υποβάλει εμπρόθεσμα αρχική δήλωση ΦΠΑ για τον πρώτο μήνα του 2017 με πιστωτικό υπόλοιπο 500 ευρώ, το οποίο έχει μεταφέρει στην επόμενη περίοδο για έκπτωση. Στις 19.1.2018, μετά την κοινοποίηση εντολής ελέγχου, υποβάλει τροποποιητική δήλωση από την οποία προκύπτει μείωση του ανωτέρω υπολοίπου σε 300 ευρώ. Στην περίπτωση αυτή επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54 ΚΦΔ, ήτοι 100 ευρώ, και όχι πρόστιμο του άρθρου 58Α, παρ. 2, διότι δεν υπάρχει ποσό φόρου προς καταβολή. Αυτονόητο είναι ότι στη περίπτωση αυτή πρέπει να διορθωθεί και η επόμενη δήλωση στην οποία έχει μεταφερθεί το λανθασμένο ποσό για έκπτωση.
Βλέπετε την αντίφαση; Στο παράδειγμα 5 αναφέρει ότι όταν η αρχική δήλωση είναι εμπρόθεσμη, στην τροποποιητική δεν υποβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54. Στο παράδειγμα 8 αναφέρει ότι επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54. Τι έχει αλλάξει; Η ημερομηνία. Το παράδειγμα 5 αναφέρεται στις 15.1.2018 ενώ το παράδειγμα 8 στις 19.1.2018 και η αλλαγή του άρθρου 19 του ΚΦΔ εφαρμόζεται από 17.1.2018, ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 4512/2018.
Σημαντική λεπτομέρεια: ο νόμος 4512/2018 τον οποίο ερμηνεύει η ΠΟΛ 1119 δεν αλλάζει στο παραμικρό το άρθρο 54 του ΚΦΔ. Πώς λοιπόν είναι δυνατόν πριν την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου, να μην επιβάλλεται πρόστιμο βάσει του άρθρου 54 και μετά την δημοσίευση του νόμου, για την ίδια περίπτωση, να επιβάλλεται πρόστιμο του άρθρου 54, όταν το άρθρο 54 είναι ίδιο και απαράλλακτο και πριν την δημοσίευση και μετά την δημοσίευση του νόμου;
Εν πάση περιπτώσει, αν πράγματι η διοίκηση ήθελε να επιβάλλει πρόστιμο σε τροποποιητικές δηλώσεις όταν υποβάλλονται κατόπιν εντολής ελέγχου, τι την εμπόδιζε να το γράψει ρητά και κατανοητά σε νομοσχέδιο και να το καταθέσει προς ψήφιση στην Βουλή;
- Εταιρεία που δημοσιεύει σε Δ.Λ.Π. προχώρησε το 2020 σε διανομή κερδών. Μέρος των κερδών αυτών είχαν μεν σχηματιστεί κατά Δ.Λ.Π. δεν είχαν ακόμα όμως φορολογηθεί, λόγω προσωρινών αρνητικών φορολογικών διαφορών, που σημαίνει ότι το μέρος αυτό των κερδών θα φορολογηθεί στο μέλλον, όταν εμφανιστούν ως θετικές φορολογικές διαφορές. Καθώς σύμφωνα με τον νόμο, όταν διανέμεται κέρδος το οποίο δεν έχει ακόμα φορολογηθεί, θα πρέπει τότε να φορολογηθεί, ήθελα να δω με ποιον τρόπο αποφεύγεται η διπλή φορολόγηση, όταν προκύψουν οι θετικές φορολογικές διαφορές.
Για τον σκοπό αυτό υπάρχει η ΠΟΛ 1014/2018 η οποία όμως αναφέρει με ποιον τρόπο αποφεύγουμε την διπλή φορολόγηση όταν διανέμεται κέρδος της τρέχουσας χρήσης. Δεν αναφέρει όμως πουθενά τι κάνουμε στις περιπτώσεις που διανέμεται μη φορολογηθέν κέρδος προηγούμενων χρήσεων.
Απευθύνω ερώτημα στο Υπουργείο Οικονομικών, αναφέροντας ένα δικό μου τρόπο σύμφωνα με τον οποίο θα αποφευχθεί η διπλή φορολόγηση.
Η απάντηση από το Υπουργείο ήρθε τηλεφωνικά: «Οδηγός μας για την περίπτωση αυτή είναι η ΠΟΛ 1014/2018. Αφού δεν λέει τίποτα σχετικό, είναι θέμα ελέγχου, όποτε αυτός προκύψει».
- Δύο σύλλογοι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκαν πρόσφατα, ζήτησαν τη βοήθειά μας για να λάβουν ΑΦΜ. Καθώς κανένα από τα δύο δεν θα ασκεί επιχειρηματική δραστηριότητα, στην αίτησή απόδοσης ΑΦΜ γράψαμε ότι απαλλάσσονται από την τήρηση βιβλίων. Η μια εφορία το έκανε δεκτό. Η άλλη εφορία, για τον άλλο σύλλογο, όχι.
Καλώ την εφορία που δεν το έκανε δεκτό και μου απαντά:
- Δείτε τις διατάξεις. Σύμφωνα με το Ν. 4308/2014 και οι μη κερδοσκοπικοί σύλλογοι, είναι υπόχρεοι βιβλίων.
- Ο Ν.4308/2014 δεν γράφει τίποτα τέτοιο και η ερμηνευτική ΠΟΛ 1003/2015 λέει αυτολεξεί «Ακόμη εντάσσονται (στον Ν. 4308, άρα στην τήρηση βιβλίων) τα Ν.Π.Ι.Δ., τα σωματεία, οι σύλλογοι, οι ενώσεις προσώπων και γενικά μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα, εφόσον αποκτούν εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.» Ο συγκεκριμένος σύλλογος δεν αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα.
- Θα εισπράττει συνδρομές από τα μέλη;
- Ασφαλώς
- Μέρος των συνδρομών θα κατατίθενται σε τραπεζικό λογαριασμό του συλλόγου;
- Ασφαλώς
- Άρα θα αποκτά εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα!
Πράγματι, ο Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος Ν.4172/2013 αναφέρει ότι κάθε τύπου εισόδημα που αποκτά νομικό πρόσωπο, από οποιαδήποτε πηγή και αν προέρχεται, φορολογείται σαν να προέρχεται από επιχειρηματική δραστηριότητα. Αυτό σημαίνει ότι και οι πιστωτικοί τόκοι φορολογούνται με τον ίδιο συντελεστή που φορολογείται και η επιχειρηματική δραστηριότητα, επ΄ουδενί όμως δεν σημαίνει ότι οι πιστωτικοί τόκοι συνιστούν επιχειρηματική δραστηριότητα! Πώς όμως μπορεί να βρει ένας σύλλογος το δίκιο του, όταν η Δ.Ο.Υ. διαφωνεί; Δυστυχώς, δεν μπορεί, εκτός και αν ξοδέψει πολύ χρόνο και πολύ χρήμα.
Παρόμοια περιστατικά υπάρχουν πολλά και οι λογιστές τα συναντούμε καθημερινά. Δυστυχώς η διοίκηση είναι απολύτως απρόθυμη και να ακούσει τα προβλήματα και να τα διορθώσει. Συμπεριφέρεται λες και οι κακοδιατυπωμένες διατάξεις ή οι λανθασμένες ερμηνείες είναι γραμμένες σε ιερές πέτρες και είναι ιεροσυλία απλά και μόνο να τις επισημάνει κάνεις, πόσο μάλλον να τις διορθώσει.
