Μη κερδοσκοπικές οντότητες. Βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε!

Μη κερδοσκοπικές οντότητες. Βασικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε!

Μία κατηγορία οντοτήτων που συναντάμε πάρα πολλές φορές στην καθημερινότητα μας είναι οι μη κερδοσκοπικές οντότητες ,που συνήθως δραστηριοποιούνται σε συλλόγους ,ενώσεις ,αθλητικά σωματεία κλπ.

Στις παρακάτω γραμμές θα προσπαθήσουμε να ξεκαθαρίσουμε κάποια βασικά στοιχεία τους και έννοιες ώστε να μπορέσουμε να αντιληφθούμε την γενική λογική τους.

Η βασική έννοια σε αυτές τις οντότητες είναι ο μη κερδοσκοπικός τους χαρακτήρας που είναι κάτι που θα πρέπει να προκύπτει   από τα πραγματικά περιστατικά.  Σημαντικό στοιχείο επίσης είναι να μην  προκύπτει καμία  μορφή  διανομής κερδών προς τα μέλη τους.

Στο σημείο αυτό θα σημειώσουμε ότι αυτές οι οντότητες δεν αποβλέπουν στην επίτευξη του κέρδους , αλλά στην εξυπηρέτηση του σκοπού τους, βάσει καταστατικού.

ΠΡΟΣΟΧΗ ; Ο σκοπός τους συνήθως είναι κοινωνικής υπηρεσίας όπως:

• μορφωτικός,
• ψυχαγωγικός,
• φιλανθρωπικός
• κοινωνικός
• θρησκευτικός,
• πολιτικός,
• αθλητικός,
• πολιτιστικός,
• ιδεολογικός,
• επαγγελματικός,
• καλλιτεχνικός

ΑΣ ΔΟΥΜΕ ΟΜΩΣ ΠΟΙΕΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΩΝ ΝΟΜΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΥΝΑΝΤΗΣΟΥΜΕ  :

•       Σύλλογος : είναι η ένωση προσώπων που συστήνεται βάσει καταστατικού με συγκεκριμένη επωνυμία και σκοπό : αθλητικός, φοιτητικός, , συνδικαλιστικός κλπ
•       Σωματείο :είναι η ένωση 20 τουλάχιστον προσώπων η οποία έχει αποκτήσει νομική προσωπικότητα και επιδιώκει σκοπό μη κερδοσκοπικό: αθλητικό, φιλανθρωπικό επαγγελματικό κλπ και αποκτά προσωπικότητα όταν εγγραφεί σε ειδικό δημόσιο βιβλίο (σωµατείο) που τηρείται στο πρωτοδικείο της έδρας του. Για να συσταθεί σωματείο χρειάζονται είκοσι τουλάχιστον πρόσωπα.
•       Η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ)αποτελεί νομικό πρόσωπο στο οποίο ο πραγματικός της χαρακτηρισμός και οι σκοποί της, όπως  ορίζει  το καταστατικό της ,  είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα!! Τα έσοδα  της προκύπτουν από εγγραφές μελών ή δωρεές τα οποία και εισπράττει  με στόχο την ανάπτυξη των σκοπών του καταστατικού. Αν φυσικά η Αστική μη Κερδοσκοπική εταιρεία (ΑΜΚΕ) έχει έσοδα από διαφορετικές δραστηριότητες τότε πρέπει να φορολογηθεί και να εγγραφεί στο ΦΠΑ.
•       ΚΟΙΝΣΕΠ:Κοινωνικός Συνεταιρισμός

ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ  ΠΡΕΠΕΙ Ο ΣΚΟΠΟΣ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΟΣ ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΛΛΗΛΑ ΚΑΙ  ΚΟΙΝΟΦΕΛΗΣ

Κοινωφελή σκοπό εννοούμε ότι  είναι επωφελής στο κοινό, που σημαίνει  να συντρέχουν κάποιες προϋποθέσεις και βάσει του καταστατικού του αλλά και βάσει πραγματικών γεγονότων

Αυτά φυσικά υλοποιούνται μέσα από συγκεκριμένες ενέργειες και πράξεις αν φυσικά ο σκοπός είναι  κοινωφελής  είναι εθνικός, θρησκευτικός, φιλανθρωπικός, εκπαιδευτικός, πολιτιστικός και  επωφελής για την κοινωνία,

Ας δούμε όμως κάποια σημαντικά θέματα που πρέπει να γνωρίζουμε όμως για τις μη κερδοσκοπικές οντότητες  

1)Έχουν έσοδα που απαλλάσσονται και έσοδα που φορολογούνται

Τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου υπόκεινται  σε φόρο εισοδήματος  με εξαίρεση τα  έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν φορολογούνται.

Ενδεικτικά αναφέρονται περιπτώσεις τέτοιων εσόδων που εξαιρούνται του φόρου, όπως:

• οι εισφορές (συνδρομές) και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών τους,
• τα έσοδα  από: εράνους, κρατικές επιχορηγήσεις, χορηγίες ιδιωτών ή επιχειρήσεων, δωρεές τρίτων, λαχειοφόρους κληρώσεις, διαφημίσεις που καταχωρούνται σε περιοδικά που εκδίδονται και διανέμονται μόνο στα μέλη τους δωρεάν, διάθεση φυλλαδίων και λοιπών εντύπων πνευματικού περιεχομένου των Ιερών Μονών.

Αντίθετα, τα έσοδα που αποκτούν από δραστηριότητα η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής τους αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, έστω και αν διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους.

Έσοδα που φορολογούνται, εκτός  φυσικά από αυτά  που προέρχονται από κεφάλαιο (τόκοι, εισόδημα από ακίνητη περιουσία, κ.λπ.) και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου, μπορούμε να πούμε ότι σύμφωνα με την ΑΑΔΕ είναι τα :

• οι συνδρομές από τρίτους – μη μέλη,
• τα έσοδα από την έκδοση και πώληση περιοδικών, βιβλίων, εντύπων, κ.λπ. σε τρίτους – μη μέλη των πιο πάνω προσώπων καθώς και από τις διαφημίσεις που καταχωρούνται σε αυτά,
• τα έσοδα από τις διαφημίσεις σε φανέλες αθλητικών σωματείων,
• τα έσοδα (δίδακτρα) από λειτουργία ιδιωτικών σχολείων, εργαστηρίων, κ.λπ.,
• τα έσοδα από την πώληση εικόνων, από την εκμετάλλευση ξενώνων και ραδιοφωνικών σταθμών από τις Ιερές Μονές, κ.λπ.
• Αντίστοιχα έσοδα ανάλογα με τον σκοπό δραστηριότητας

ΠΡΟΣΟΧΗ : Ο έλεγχος για την  διαπίστωση αν η οντότητα είναι η μη κερδοσκοπική στην πραγματικότητα είναι  θέμα πραγματικό, για το οποίο αποφασίζει  η ελεγκτική, φορολογική αρχή.

2) Φορολογία Εισοδήματος

Τα έσοδα των μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικών προσώπων που υπάγονται σε φορολογία, αντιμετωπίζονται σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις του ΚΦΕ. Τα υπόλοιπα είναι αφορολόγητα και φυσικά συμπεριλαμβάνονται στην φορολογική δήλωση σε ειδικό κωδικό.

3)Αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες

Οι   αστικές εταιρείες κερδοσκοπικού ή μη χαρακτήρα (άρθρο 741 ΑΚ),  είναι υποκείμενες  σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων, και  σύμφωνα με τις διατάξεις αυτές οι αστικές εταιρείες, αδιάφορα αν έχουν σκοπό κερδοσκοπικό ή μη αποτελούν υποκείμενα του φόρου και υπάγονται σε φορολογία για τα εισοδήματά τους που προκύπτουν είτε στη Ελλάδα είτε στην αλλοδαπή.

Όμως θα  πρέπει  να σημειώσουμε ότι  ακαθάριστο εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις ή ελευθέρια επαγγέλματα των αστικών μη κερδοσκοπικών εταιριών υποκείμενο σε φόρο, θεωρείται μόνο αυτό που προέρχεται από καθαρά εμπορικές δραστηριότητες ή την άσκηση ελευθέριου επαγγέλματος (π.χ. τέλεση δημόσιων θεαμάτων, έκδοση εφημερίδων, προβολή κινηματογραφικών ταινιών, ενοίκια, τόκοι καταθέσεων κ.λπ.),ενώ οι συνδρομές και εγγραφές των μελών, καθώς και οι χορηγίες ή δωρεές προς αυτές, επειδή αποτελούν εισροές κεφαλαιουχικού χαρακτήρα, δεν εμπίπτουν στην έννοια των ακαθάριστων εσόδων για να φορολογηθούν.

ΑΝ ΛΟΙΠΟΝ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΟΥΜΕ ΚΑΙ ΝΑ ΕΡΜΗΝΕΥΣΟΥΜΕ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΑΣΤΙΚΕΣ ΜΗ ΚΕΡΔΟΣΚΟΠΙΚΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΘΑ ΑΝΑΦΕΡΟΥΜΕ ΤΑ ΠΑΡΑΚΑΤΩ:

Αποφασίζω να ασχοληθώ ενεργά ως μέλος και πρέπει να μάθω:

• το νομικό πλαίσιο λειτουργίας
• Το φορολογικό πλαίσιο λειτουργίας
• Το ασφαλιστικό πλαίσιο
• Τις πηγές εσόδων
• Τον σκοπό

Προσοχή τέλος στον Διαχωρισμό και έλεγχο εσόδων.

Με βάσει τα παραπάνω θα πρέπει τα σωματεία και τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα να ελέγχουν συνεχώς τις δραστηριότητες που πραγματοποιούν και τις πηγές εσόδων τους , ώστε να μη βρεθούν προ εκπλήξεων , εάν η Εφορία μετά από έλεγχο διαπιστώσει αναδρομικά ότι οφείλουν φόρους εισοδήματος και ΦΠΑ .

Τα όρια μεταξύ των εσόδων που πραγματοποιούνται «κατά την εκπλήρωση του σκοπού» των νομικών προσώπων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και των εσόδων που «διατίθενται για την εκπλήρωση του μη αποβλέποντος σε κέρδη σκοπού τους», είναι δυσδιάκριτα.

4) ΤΙ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΣΟΔΩΝ ΕΚΔΙΔΟΥΝ:

Απόδειξη Είσπραξης Συνδρομών

Το συγκεκριμένο παραστατικό χρησιμοποιείται στις τακτικές συνδρομές των μελών καθώς και στις έκτακτες οικονομικές ενισχύσεις των μελών και σε αυτά αναγράφουμε :

•       Ημερομηνία έκδοσης η είσπραξης.
•       ονοματεπώνυμο μέλους
•         την διεύθυνση ,
•         το ΑΦΜ
•         την Δ.Ο.Υ του μέλους.
•       Στην αιτιολογία διευκρινίζεται ο λόγος της είσπραξης ΠΧ Συνδρομή , έκτακτη συνδρομή, Οικονομική ενίσχυση

Τιμολόγιο

Χρησιμοποιείται για εισπραττόμενες χορηγίες ή επιχορηγήσεις από το Δημόσιο ή από Νομικά πρόσωπα του ιδιωτικού τομέα και σε αυτό συμπληρώνουμε:

•       Ημερομηνία έκδοσης ,
•         Επωνυμία ,
•       Δ.Ο.Υ ,
•       Διεύθυνση ,
•       επάγγελμα  και φυσικά στην αιτιολογία πρέπει να διευκρινίζεται  ο λόγος είσπραξης

5) ΠΟΙΕΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΕΧΟΥΜΕ  

Υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος

«Σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται σύμφωνα με την ΑΑΔΕ:

• τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου
• Οι συνεταιρισμοί και ενώσεις αυτών,
• κοινωνίες αστικού δικαίου, αστικές κερδοσκοπικές ή μη κερδοσκοπικές εταιρείες, συμμετοχικές ή αφανείς εφόσον ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα

6 .Φόρος Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ)

Τα Ν.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα απαλλάσσονται από το ΦΠA όταν:

• τα έσοδα που πραγματοποιούνται από ευκαιριακού χαρακτήρα εκδηλώσεις, όταν οργανώνονται για την οικονομική ενίσχυση των νομικών προσώπων, εφόσον οι εκδηλώσεις αυτές δεν ξεπερνούν τις  (4) το έτος.
• η παροχή υπηρεσιών και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών προς τα μέλη τους, έναντι καταβολής συνδρομής, από μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα και οργανισμούς, που επιδιώκουν στα πλαίσια του συλλογικού τους συμφέροντος σκοπούς πολιτικούς, συνδικαλιστικούς, θρησκευτικούς, φιλοσοφικούς, φιλανθρωπικούς ή εθνικούς εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού.
• η παροχή υπηρεσιών πολιτιστικής ή μορφωτικής φύσης και η στενά συνδεόμενη με αυτές παράδοση αγαθών, από νομικά πρόσωπα ή ιδρύματα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα οποία λειτουργούν νόμιμα και έχουν σκοπούς πολιτιστικούς ή μορφωτικούς, εφόσον δεν οδηγούν σε στρέβλωση των όρων του ανταγωνισμού. Στις υπηρεσίες αυτές περιλαμβάνονται ιδίως οι παρεχόμενες σε επισκέπτες μουσείων, μνημείων, αρχαιολογικών ή άλλων παρόμοιων χώρων, καθώς και η οργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, εκθέσεων και διαλέξεων.

Σε γενικές γραμμές τα έσοδα των  μη κερδοσκοπικών οντοτήτων  δεν υπόκεινται στον ΦΠΑ, εφόσον πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, εκτός αν είναι αποτέλεσμα πράξεων που προέρχονται από εμπορική δραστηριότητα ή παροχή υπηρεσιών.

6) Υποχρέωση  λήψης ΑΦΜ

Τα Ν.Π. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, για να μπορέσουν να λειτουργήσουν, είναι υποχρεωμένα να αποκτήσουν και φορολογική υπόσταση. Η φορολογική υπόσταση αποκτάται από το Ν.Π. με την απόδοση σε αυτό, Αριθμού Φορολογικού Μητρώου

Εάν τα νομικά πρόσωπα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν έχουν ΑΦΜ θα πρέπει να προσέλθουν στις Δ.Ο.Υ. και να αποκτήσουν..

7)     Μεταβολή του υπεύθυνου Προέδρου

Κάθε φορά που αλλάζει ο Πρόεδρος σε ένα Σωματείο ή σε κάποιο νομικό πρόσωπο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα πρέπει να γίνεται δήλωση μεταβολής στο Μητρώο της Δ.Ο.Υ. εντός 30 ημερών, διαφορετικά υπάρχει πρόστιμο.

8)  Ευθύνη  του  Προέδρου

Θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα το γεγονός ότι  ο Πρόεδρος ενός Σωματείου ή ενός νομικού προσώπου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα έχει τις ίδιες ευθύνες με τον Πρόεδρο μίας Α.Ε. ή ενός Ν.Π.Δ.Δ., δηλαδή ευθύνεται προσωπικά και αλληλέγγυα για την πληρωμή του φόρου, ασφαλιστικών εισφορών  και προστίμων που οφείλονται από αυτά τα νομικά πρόσωπα και τις νομικές οντότητες καθώς και του φόρου που παρακρατείται, κατά την  διάρκεια της θητείας και επομένως πάντα η ανάληψη των καθηκόντων εμπεριέχει ρίσκο .

9) Mydata και μη κερδοσκοπικές οντότητες

Σύμφωνα, λοιπόν, με τις οδηγίες της ΑΑΔΕ  διαβιβάζουν τα δεδομένα τους συγκεντρωτικά στο τέλος του έτους μόνο μέσω των τύπων παραστατικών 17.4 «Λοιπές εγγραφές τακτοποίησης εσόδων – Φορολογική Βάση» και 17.6 «Λοιπές εγγραφές τακτοποίησης εξόδων – Φορολογική Βάση» και δεν έχουν υποχρέωση για χαρακτηρισμό Ε3.

Σε κάθε περίπτωση, έχουν την υποχρέωση να διαβιβάσουν παραστατικά που εκδίδουν βάσει προδιαγραφών (σύνοψη – χαρακτηρισμός) για συναλλαγές που υπόκεινται σε Φ.Π.Α., καθόσον αποκτούν έσοδα από άσκηση επιχειρηματικής δραστηριότητας, τα οποία και χαρακτηρίζουν με 1.95 Λοιπά Πληροφοριακά Στοιχεία Εσόδων. Στην περίπτωση εξόδων που λαμβάνουν από υπόχρεους Εκδότες ημεδαπής τα χαρακτηρίζουν με 2.95 Λοιπά Πληροφοριακά Στοιχεία Εξόδων.

ΛΑΜΠΡΟΣ ΜΠΕΛΕΣΗΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΑΕΛΟ