Τί δικαιώματα έχουν οι εργαζόμενοι όταν μεταβιβάζεται μια επιχείρηση;

Αριθ. πρωτ.: 58455/ 2017
Μέτρα σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένου σε περίπτωση μεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή τμημάτων εγκαταστάσεων η επιχειρήσεων
Αθήνα 15.03.2017
Αριθ. Πρωτ; 58455
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ και ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ
ΣΩΜΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΙΔΙΚΟΥ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑ
Ταχ. Δ/νση: Δραγατσανίου 8 101 10 – ΑΘΗΝΑ
Τηλέφωνο: 2131516500
e-mail: [email protected]
Θέμα: Μέτρα σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένου σε περίπτωση μεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή τμημάτων εγκαταστάσεων η επιχειρήσεων.
Δεδομένου ότι πολλές περιφερειακές Υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε. έχουν γίνει αποδέκτες αναφορών ή καταγγελιών σχετικά με καταστρατήγηση των δικαιωμάτων των εργαζομένων σε περιπτώσεις μεταβίβασης επιχειρήσεων, εγκαταστάσεων ή τμημάτων εγκαταστάσεων ή επιχειρήσεων, όπως αυτά καθορίζονται από το Π.Δ. 178/2002, προκειμένου να υπάρξει ενιαίος τρόπος αντιμετώπισης του εν λόγω ζητήματος, εφιστούμε την προσοχή στα ακόλουθα:
Κατά την έννοια του ΠΔ/τος 178/2002, ως μεταβίβαση επιχείρησης θεωρείται η μεταβίβαση μιας οικονομικής οντότητας που διατηρεί την ταυτότητά της, η οποία νοείται ως σύνολο οργανωμένων πόρων με σκοπό την άσκηση οικονομικής δραστηριότητας είτε κυρίας είτε δευτερεύουσας.
Δεν επηρεάζει καθόλου ο διαφορετικός τίτλος, η μορφή ή ο μετασχηματισμός του νομικού προσώπου που γίνεται με την διάλυση του «μεταβιβάζοντος» και την σύσταση του «διαδόχου». Το αυτό ισχύει έστω και αν ο νέος εργοδότης (διάδοχος) χρησιμοποιεί νέα γραφεία, νέες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό όταν μάλιστα έχει συμφωνηθεί με τους εκπροσώπους των εργαζομένων ότι θα συνεχισθούν με αυτόν οι συμβάσεις του προσωπικού, το οποίο, είτε στο σύνολό του είτε μερικώς, έχει τοποθετηθεί στις ίδιες θέσεις. Δεν απαιτείται δηλαδή να υπάρχει νομικός δεσμός μεταξύ του «μεταβιβάζοντος» και του «διαδόχου».
Αρκεί το πραγματικό γεγονός της συνέχισης της αυτής επιχείρησης, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι υπάρχει το στοιχείο της ταυτότητος της συνεχιζόμενης επιχείρησης με την οποία συνδέεται ο εργαζόμενος. Η διατήρηση της ταυτότητας της μονάδας καθορίζεται κυρίως από στοιχεία όπως η ομοιότητα των δραστηριοτήτων πριν και μετά τη μεταβίβαση, η μεταβίβαση ή μη της φήμης και της πελατείας, η μεταβίβαση μέρους ή του συνόλου των υλικών ή άυλων στοιχείων της παλαιός επιχείρησης στο διάδοχο φορέα κατά το χρόνο της μεταβίβασης κλπ.
Στο πεδίο εφαρμογής του Διατάγματος, σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ.2, εμπίπτουν:
α) συμβάσεις εργασίας ή εργασιακές σχέσεις ανεξαρτήτως του αριθμού των ωρών εργασίας που πραγματοποιήθηκαν ή θα πραγματοποιηθούν,
β) εργασιακές σχέσεις που διέπονται από σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου, σύμφωνα με τις διατάξεις που έχουν τεθεί σε συμμόρφωση προς το άρθρο 1 παρ. 1 της οδηγίας 91/383/ΕΟΚ και
γ) πρόσκαιρες εργασιακές σχέσεις, σύμφωνα με τις διατάξεις που έχουν τεθεί σε συμμόρφωση προς το άρθρο 1 παρ. 2 της οδηγίας 91/383/ΕΟΚ.
Στην περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης κατά το Π.Δ. 178/2002, ο διάδοχος εργοδότης υπεισέρχεται  αυτοδικαίως στις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις  ενεργές συμβάσεις του παλαιού (μεταβιβάζοντος) εργοδότη έναντι των εργαζομένων της επιχείρησης, δεδομένου ότι οι ανωτέρω υποχρεώσεις θεωρούνται ως αναπόσπαστο μέρος της επιχειρήσεως και βαρύνουν και τον νέο εργοδότη. Θα πρέπει να τονιστεί ότι ο μεταβιβάζων εργοδότης και μετά τη μεταβίβαση ευθύνεται αλληλέγγυος και εις ολόκληρον με τον διάδοχο για τις υποχρεώσεις που προέκυψαν από τη σύμβαση ή σχέση εργασίας μέχρι το χρόνο φυσικά που αναλαμβάνει ο διάδοχος (βλ.άρθρο 4),
Περαιτέρω, σύμφωνα με το άρθρο 8 του προεδρικού Διατάγματος, τόσο ο μεταβιβάζων όσο και ο διάδοχος εργοδότης έχουν υποχρεώση  να πληροφορούν τους εκπροσώπους των εργαζομένων τους που θίγονται από τη μεταβίβαση, για ορισμένα βασικά σημεία που αφορούν τους επιμέρους όρους και συνθήκες αυτής. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων, για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή τους, ο εργοδότης υποχρεούται να ενημερώσει εγγράφως, εγκαίρως, συγχρόνως και εκ των προτέρων όλους τους εργαζομένους.
Κατόπιν των ανωτέρω, έχοντας υπόψη τις διατάξεις της Κοινοτικής Οδηγίας 98/50/ΕΚ, του Π.Δ. 178/2002, τη διαμορφωθείσα νομολογία των Δικαστηρίων Δ.Ε.Κ. και Αρείου Πάγου (Οι 60/14, C-688/13, C-453/12, C-458/05, C-478/03, C-74/97, C-127/96, 0229/96, ΑΠ 77/2016, ΑΠ 318/1998) καθώς και την άποψη της θεωρίας, επισημαίνονται τα εξής:
Οι διατάξεις του ΠΔ/τος 178/2002 συνιστούν κανόνες υποχρεωτικής εφαρμογής (δημόσιας τάξης) οι οποίοι ισχύουν ανεξάρτητα από την θέληση των εμπλεκόμενων μερών. Συνεπώς, είναι απολύτως άκυρη κάθε συμφωνία μεταξύ εργοδότη και μισθωτού περί μη εφαρμογής των προστατευτικών αυτών διατάξεων, καθώς και κάθε συμφωνία με άλλο αντικείμενο, η οποία όμως τείνει ή άγει στο ίδιο αποτέλεσμα. Δεν μπορούν δηλαδή, ακόμη και αν συναινούν από κοινού, να αποφασίσουν πως κατά τη μεταβίβαση της επιχείρησης δεν θα περιέλθουν στο διάδοχο οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα που απορρέουν από τις συμβάσεις του παλαιού εργοδότη και συνεπώς να στερηθούν οι εργαζόμενοι της προστασίας και γενικά των κεκτημένων δικαιωμάτων τους.
Όπως προαναφέρθηκε, οι διατάξεις του ΠΔ/τος 178/2002 αποβλέπουν στο πραγματικό γεγονός της συνέχισης της αυτής επιχείρησης ως οικονομικής μονάδας από το νέο εργοδότη. Ουδόλως δε επηρεάζει το γεγονός της  συνέχισης τυχόν προσωρινή διακοπή της λειτουργίας της επιχείρησης από τον παλιό εργοδότη και επαναλειτουργία της κατόπιν σύντομου χρονικού διαστήματος, από το διάδοχο. Δεν είναι δυνατόν, εξάλλου, να μην εφαρμοστούν οι προστατευτικές διατάξεις του ΠΔ/τος 178/2002, σε περιπτώσεις που ο παλαιός εργοδότης παύει μεν για σύντομο χρονικό διάστημα την οικονομική και επιχειρηματική του δραστηριότητα, αλλά από το σύνολο των ενεργειών του προκύπτει σαφώς πρόθεση να εξακολουθήσει τον επιχειρηματικό του στόχο.
Οι Επιθεωρητές Εργασιακών Σχέσεων του Σ.ΕΠ.Ε. καλούνται να εφαρμόσουν κατά τρόπο ομοιόμορφο το προεκτεθέν ρυθμιστικό πλαίσιο και να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια προκειμένου να επιτελέσουν όσο το δυνατό αποτελεσματικότερα την αποστολή τους, με βασικό πάντα γνώμονα την προστασία και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Ο ΕΙΔΙΚΟΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ