ΑΕΠ και κατά κεφαλήν ΑΕΠ. Είναι δείκτες ευημερίας;
Αν διαιρέσουμε το ΑΕΠ με τον συνολικό πληθυσμό μιας χώρας, βρίσκουμε το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (GDP per capita), που είναι ο μέσος όρος εισοδήματος.
Το ΑΕΠ είναι ένα μέτρο συνολικής παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών , που έχει αρκετά μειονεκτήματα.
Για παράδειγμα δεν περιλαμβάνει τα αγαθά και τις υπηρεσίες που παράγονται στα νοικοκυριά.
Με απλά λόγια δεν μετρά τις οικιακές εργασίες μιας μητέρας που άφησε την καριέρα της για να μεγαλώσει τα παιδιά της.
Όπως είπε ο οικονομολόγος John Hicks, αν κάποιος παντρευτεί τη μαγείρισσά του θα μειωθεί το ΑΕΠ.
Επίσης δεν μπορεί να μετρήσει την παραοικονομία ή την υποβάθμιση του περιβάλλοντος.
Δεν είναι μέτρο ευημερίας ή πλούτου αλλά μέτρο παραγωγής με τα όποια μειονεκτήματα έχει.
Ωστόσο η παραγωγή αποτελεί σημαντική διάσταση της ευημερίας.
Επίσης σε μια μικρή οικονομία με πολλές ξένες επενδύσεις το ΑΕΠ υπερτιμά το πραγματικό εισόδημα που μένει στη χώρα.
Για παράδειγμα τα κέρδη των πολυεθνικών που δραστηριοποιούνται σε μια χώρα επαναπατρίζονται στη χώρα καταγωγής τους.
Τέλος, υπάρχουν περιπτώσεις που η αύξηση του ΑΕΠ μπορεί να μην συμβαδίζει με μια μείωση της ανεργίας ή η ποιότητα της εργασίας να υποβαθμίζεται.
Από την άλλη το ΑΕΠ κατά κεφαλήν δεν μας λέει τίποτα για την κατανομή του πλούτου.
Μπορεί αυτοί που βρίσκονται στο πλουσιότερο 10% του πληθυσμού να καρπώνονται το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος.
Γενικά οι δυτικές χώρες (Ευρώπη, ΗΠΑ, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία και Ιαπωνία) έχουν υψηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ μαζί με άλλους δείκτες ευημερίας. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες όμως μπορεί να εμφανίζουν υψηλά επίπεδα ανάπτυξης αλλά να αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα ανισότητας, περιβαλλοντικής υποβάθμισης, κοινωνικού αποκλεισμού, επιδημιών και ακόμα πείνας.
Για παράδειγμα πάνω από δέκα χώρες στην Αφρική αναπτύσσονται με ρυθμούς της τάξης άνω του 6%. Η αύξηση αυτή δεν αντανακλά την πραγματικότητα.
