Σε γενικές γραμμές ο όρος εθελοντισμός, αναφέρεται στην εκούσια παροχή εργασίας, χωρίς το κίνητρο της υλικής ανταμοιβής, προς όφελος της κοινωνίας. Ο εθελοντισμός δεν είναι υποχρεωτικός.
Στόχος ενός εθελοντή είναι η βελτίωση των κοινωνικών, περιβαλλοντικών, οικονομικών αθλητικών και εκπαιδευτικών αναγκών μιας κοινωνίας, όπως πολύ αναλυτικά περιγράφει η βικιπαίδεια, στην ορολογία του εθελοντισμού.
Ποια είναι η εργατική νομοθεσία στην Ελλάδα για την εθελοντική εργασία; Δυστυχώς θα λέγαμε, ότι δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο στην χώρα μας, σχετικά με την εθελοντική εργασία. Δεν είναι εξαρτημένη σχέση εργασίας και δεν διέπεται από τους νόμους του εργατικού δικαίου.
Ένας νέος λοιπόν, για να προσφέρει την εθελοντική του εργασία, θα πρέπει να υπογράψει ένα συμφωνητικό με την μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οργάνωση ή το Ίδρυμα κ.ο.κ
Υπόδειγμα συμφωνητικού τέτοιου τύπου παραθέτω εδώ (φυσικά κάθε Ν.Π το προσαρμόζει ανάλογα με τις δικές του ανάγκες):
ΣΥΜΒΑΣΗ ΠΑΡΟΧΗΣ ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ:
Στην Αθήνα σήμερα στις χχχχχχχχχχ μεταξύ αφ’ ενός του Κοινωφελούς Ιδρύματος με την επωνυμία χχχχχχχχχχχχχχχχχ, που εδρεύει χχχχχχχχχχχχχχ, εκπροσωπείται νόμιμα σε αυτή τη σύμβαση από χχχχχχχχχχχχχχχχχ, και καλείται στο εφεξής το “Ίδρυμα” και αφ’ ετέρου:
Όνομα, επώνυμο:
Ημερομηνία Γέννησης:
ΑΦΜ ή ΑΤ ή ΑΔ:
Διεύθυνση:
Τηλέφωνο:
που καλείται ο/η “εθελοντής-ια συμφωνούνται τα επόμενα:
Ο/η εθελοντής-ια επιθυμώντας να συμβάλει και αυτή στην προστασία του περιβάλλοντος με δική της πρωτοβουλία και αυτοπροαίρετα ζήτησε από το ίδρυμα να δεχθεί την προσφορά της εθελοντικής συμβολής της στην (εδώ περιγράφεται η εργασία που θα γίνει εθελοντικά)
(περιγράφεται 1,2,3 τι ακριβώς θα κάνει ο εθελοντής)
Το ίδρυμα αποδέχθηκε την προσφορά της εθελοντικής εργασίας
Και οι δύο συμβαλλόμενοι διατηρούν το δικαίωμα να διακόψουν τη σύμβαση μονομερώς με απλή ειδοποίηση και πριν από το χρόνο της συμφωνημένης λήξης της.
Σε περίπτωση που ο/η εθελοντής-ια λόγω της φύσης εργασίας που αναλαμβάνει πρόκειται να μετακινηθεί, τα έξοδα για τη μετάβαση και επιστροφή του/της εθελοντή-ια, με την προϋπόθεση ότι θα ακολουθούν τους γενικότερους κανονισμούς του ιδρύματος για τα ταξίδια, θα καλύπτονται από το ίδρυμα.
Όλα τα έξοδα για την εκτέλεση της εργασίας του/της εθελοντή-ια θα καλύπτονται από το ίδρυμα,
Συμφωνείται ρητά ότι το ίδρυμα δεν έχει καμία ποινική και αστική ευθύνη έναντι του/της εθελοντή-ια για οποιοδήποτε τυχόν ατύχημα συμβεί κατά τη διάρκεια της παροχής της εθελοντικής της εργασίας, ο δε εθελοντής παραιτείται ρητά από οποιαδήποτε τυχόν αξίωσή της κατά του ιδρύματος σε περίπτωση τυχόν ατυχήματός της.
Κάθε τροποποίηση αυτής της σύμβασης θα γίνεται εγγράφως και θα αποδεικνύεται μόνον και εφόσον έχει γίνει εγγράφως.
Αυτά συμφώνησαν οι συμβαλλόμενοι, υπέγραψαν αυτό το συμφωνητικό σε δύο όμοια και κάθε ένας πήρε από ένα πρωτότυπο.
Για το ίδρυμα Η/O εθελόντρια-ης
Ο κύριος Βασίλης Τραϊανόπουλος, επιθεωρητής εργασιακών σχέσεων σε άρθρο του, στον ιστότοπο ergasiaka.gr στις 1/10/2014, σχετικά με την εθελοντική εργασία αναφέρει ότι :
“Δεν μπορεί να θεωρηθεί εθελοντική εργασία κάθε θέση εργασίας η οποία υποκαθιστά ή αναπληρώνει παραγωγικές θέσεις σε οργανωτικές δομές, υπηρεσίες, προγράμματα, εταιρείες επιχειρήσεις και συλλόγους, οι οποίες καλύπτονται συνήθως και σύμφωνα με τις πάγιες ανάγκες των φορέων αυτών από εργαζόμενους που απολαμβάνουν πλήρως τα νόμιμα εργασιακά και ασφαλιστικά τους δικαιώματα. Άρα μιλάμε για εξαρτημένη εργασία”.
Και συνεχίζει παρακάτω : Το ΣΕΠΕ έχει καθοριστικό ρόλο για την εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας. Όσον αφορά τον εντοπισμό της αδήλωτης εργασίας υπερισχύει το δημόσιο συμφέρον και η αποτελεσματικότητα του ελέγχου μέσω της αποτρεπτικής λειτουργίας της κύρωσης έναντι της οικονομικής βλάβης του διοικούμενου.
Σε τυχόν έλεγχο λοιπόν, ο επιθεωρητής εργασίας, για να εξακριβώσει αν μιλάμε για εξαρτημένη ή μη εργασία ελέγχει το εξής :
1. Την γραπτή συμφωνία μεταξύ εθελοντή και ΜΚΟ
2. Την νομική μορφή του εργοδότη
3. Την διάρκεια της εθελοντικής εργασίας
4. Την ύπαρξη συγγενικής ή άλλου είδους σχέσης
5. Τις ικανότητες του εθελοντή για αυτή την θέση.
6. Εάν η παρεχόμενη εργασία συνιστά το επάγγελμα του παρέχοντος αυτή και το κύριο μέσο βιοπορισμού του.
Τέλος αν το δούμε και από νομικής πλευράς, η δικηγόρος Κα Φωτοπούλου Ευγενία, αναφέρει σε άρθρο της για την εθελοντική εργασία ότι :
“Αν με βάση τις συνθήκες, κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης είναι πράγματι δυσχερής, η διάκριση μεταξύ εξαρτημένης ή μη εργασίας, εφαρμόζεται το προβλεπόμενο από την ανωτέρω διάταξη, μαχητό τεκμήριο υπέρ της εξαρτημένης εργασίας και της υπαγωγής του προσφέροντος από την εργασία αυτή στην ασφάλιση του ΙΚΑ. Προς ανατροπή δε του τεκμηρίου αυτού, πρέπει να αποδεικνύεται κάθε φορά, κατά τρόπο βέβαιο και σαφή, ότι η εργασία προσφέρεται υπό καθεστώς ελευθέρων ενεργειών αυτού που την παρέχει, κατά την σχετική πλήρως αιτιολογημένη κρίση της διοίκησης και τελικώς του διοικητικού δικαστηρίου. (ΣΤΕ 1097/2012,1232/2010,1978/2008 7μ,1391/2007,1481/2006,4740/1997,3466,1621/1992,3558/1990 κ.α).
Τέλος να πούμε ότι σε σχέση με το ΣΕΠΕ ο ΕΦΚΑ δεν δέχεται τον εθελοντισμό ως εργασία.
Μεταξύ των δυο φορέων υπάρχει διαφωνία ως προς την ορολογία και την αντιμετώπιση της εθελοντικής εργασίας, κάτι που δυστυχώς εμείς οι λογιστές καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε χωρίς να είναι πάντα «το δίκαιο με το μέρος μας».
Για αυτό καταλήγουμε πως όλες οι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα οργανώσεις θα πρέπει να τηρούν αρχείο εθελοντών με υπογεγραμμένα συμφωνητικά ανά άτομο ώστε σε πιθανό έλεγχο να αποδεικνύεται τουλάχιστον ο τύπος της εργασίας και ότι δεν μιλάμε για εξαρτημένη εργασία, που μπορεί να κριθεί ως αδήλωτη.
Ευχαριστίες – Βιβλιογραφία – ιστότοποι :
- https://www.kepea.gr/aarticle.php?id=2055#
- https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82
- https://efotopoulou.gr/parochi-ergasias-i-ipiresion-choris-amivi-to-zitima-tis-ethelontikis-ergasias-ke-tis-asfalisis-tis-sto-ika/
- https://www.ergasiaka-gr.net/2014/10/ti-problepetai-stin-ergatiki-nomothesia/